آثار بدرفتاری با بچه ها توسط والدین - وبلاگ چراغ روشن

به گزارش وبلاگ چراغ روشن، بدرفتاری با بچه ها و بی توجهی به آنان اثرات نامطلوب روانی، اجتماعی مانند دلبستگی ناایمن، پرخاشگری، عدم اعتماد به نفس و ... به جا می گذارد.

بدرفتاری با بچه ها اثرات نامطلوب کوتاه مدت و بلند مدتی به همراه دارد. بچه های که مورد بی مهری، بی توجهی، ناسزاگویی و خشونت والدینشان قرار می گیرند مسائل رفتاری، روانشناختی، اجتماعی و جسمانی بیشتری را تجربه خواهند کرد. نامهربانی مادر و پدر و ناتوانیشان در ابراز عشق و محبت می تواند منجر به عزت نفس پایین، رفتارهای ضد اجتماعی، پیشرفت کم تحصیلی و آسیب به سلامت جسمانی کودک شود. این بچه ها در زندگی احساس حقارت کرده و بدگمان و متخاصم می شوند. در ادامه اثرات بدرفتاری والدین با بچه ها را بیشتر مورد بررسی قرار می دهیم.

آثار بدرفتاری با بچه ها توسط والدین

در بچه های که در دوران کودکی با آنها بدرفتاری یا بی توجهی شده دلبستگی ناایمن ایجاد می شود. دلبستگی سازمان نایافته عمدتا در بچه های دیده می شود که یا مورد سوء استفاده جنسی یا جسمی قرار گرفته اند. جای تعجب نیست که بچه های که مورد سواستفاده قرار گرفته اند دچار گیجی و سردرگمی باشند چون کسی که می تواند آنها را آرام کند همان شخصی است که به آنها آسیب می رساند.

چنانچه کودکی که مورد بدرفتاری قرار گرفته است با یک بزرگسال مثلا با یک معلم یا یکی از اقوام خود رابطه ایمنی برقرار کند در بزرگسالی کمتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار خواهد داشت. از طرف دیگر شانس این که کودک شخص دیگری را پیدا کند که بتواند به او دلبستگی ایمن پیدا کند کم است. این امر تا حدودی به این خاطر است که این قبیل بچه ها سورفتاری را که والدین با آنها داشته اند به هر بزرگسال دیگری تعمیم می دهند و به احتمال بیشتری همان راهبرد ناایمن را در تمامی روابط خود با دیگران به کار می برند. شاید به این دلیل که فکرمی کنند این بزرگسالان هم با آنها به همان طریقی رفتار خواهند کرد که والدینشان با آنها رفتار کرده اند.

تنها پیامی که خشونت و تنبیه بدنی و بدرفتاری با بچه ها برای کودک دارد این است که پدر و مادر هیچ علاقه ای به نیازها و خواسته های او ندارند و از این که جثه ای بزرگ تر و قدرتی بیشتر از کودک دارند، نهایت سواستفاده را می کنند و او را با اعمال زشت و خشن مورد سرکوب قرار می دهند. کودک (یا نوجوان) نیز در این بین درمی یابد، کسانی را که با علاقه دوست می داشته است و به آنها اعتماد کامل کرده است، موجب غم، ناراحتی و آزار او می شوند. این بچه ها رفتارهای مخالفت آمیزتر، مقاومت کننده تر، خشن تر و پرخاشجویانه تری از خود بروز می دهند.

والدین بدرفتار و خشن دارای خویی تند، عصبی و پرخاشگر هستند و بیشتر از آن که رفتارهای سازنده و مثبت از خود نشان دهند، در کلام و اعمال شان انتقاد، تهدید و خشونت دیده می شود. این گونه فشارهای عصبی بر کودک موجب شب ادراری، هراس، رفتارهای ضداجتماعی، ممانعت از نظم و انضباط در آنها دیده می شود و به نوعی آنها را به سمت اذیت و آزار هم کلاس ها و دوستانشان هدایت می کند. ادامه این فرایند منجر به انحطاط اخلاقی و پیامدهای منفی مثل بزهکاری، سیگار کشیدن، اعتیاد، مصرف دارو و... در آینده خواهد شد.

هر چه شدت تنبیه و بدرفتاری با بچه ها بیشتر باشد، ریسک اختلالات بلندمدت سیستم مقابله با استرس نیز بیشتر می شود. در حقیقت بدرفتاری با کودک بر ژن FKBP5 تاثیر می گذارد. دانشمندان مرکز روان درمانی موسسه ماکس پلانک در مونیخ دریافته اند که تجارب ناراحت کننده و ضربات روحی می تواند باعث تغییرات اپی ژنتیکی در ژن FKBP5 شود وسیستم هورمونی پاسخ به شرایط استرس زا را برای همیشه دچار اختلال کند و فرد را به بیماری روانی مبتلا سازد. این تغییرات اپی ژنتیکی در مولکول دی ان ای بر اثر بدرفتاری در دوران کودکی ایجاد می شود و سو رفتار در بزرگسالان چنین تغییراتی را ایجاد نمی کند.

سایر اثرات بدرفتاری والدین با بچه ها

• اثر خشونت و بدرفتاری با بچه ها، از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد. افردی که خودشان در دوران کودکی مورد اذیت و آزار اطرافیان شان قرار گرفته اند، به احتمال زیاد همین رفتارها را به فرزندان شان منتقل می کنند.
• بچه های که مورد بی توجهی قرار می گیرند و به آنان ناسزا گفته می شود به احتمال خیلی زیاد در دلبستگی و عشق دچار مشکل می شوند و عزت نفس پایینی خواهند داشت. وابستگی زیادی به دیگران پیدا می کنند و عصبی خواهند شد.
• بدرفتاری کردن با بچه ها خردسال می تواند از رشد مغزشان جلوگیری کند و پیامدهای درازمدتی داشته باشد به طوری که توانایی پاسخ دهی به مهربانی و حمایت در بچه های که به باد ناسزا گرفته می شوند به طور محدودی رشد می کند.
• این بچه ها ممکن است در برخورد با استرس، تمرکز، توجه و کنترل تکانه ها و حرکات ظریف دچار مشکل شوند.
• خردسالانی که به آنها ناسزا گفته می شود ممکن است مستعد بیش فعالی، اضطراب و اختلالات خواب باشند.
• خردسالانی که به آنها بی توجهی می شود نمرات کمتری در توانایی های شناختی، اجتماعی و عاطفی دریافت می کنند. به احتمال زیاد در زبان بیانی و دریافتی تاخیر خواهند داشت و در آزمون هوش نمرات پایینی می گیرند.
• تحقیقات نشان می دهد هر چقدر آزار دادن پدر و مادر و بدرفتاری با بچه ها در مراحل رشدی بچه ها زودتر شروع شود بعدها در زندگی این بچه ها، پیامدهای مسئله دار و بغرنج بیشتری قابل پیش بینی خواهد بود.

بچه ها مادرها و پدرهای مهربان، رشد اجتماعی خوبی دارند و توانایی شان برای دلسوزی و همدردی با دیگران زیاد است. اگر این مادرها و پدرها از مهربانی و محبت به عنوان تقویت کننده رفتار مطلوب کودکشان استفاده کنند راستگویی و صداقت کودکشان افزایش می یابد. لازم است والدین با آگاهی و تسلط کافی، وظیفه خطیر تربیت فرزندان شان را به عهده بگیرند و تا سرحد امکان کمتر خود را در معرض آسیب های روانی و اجتماعی قرار دهند تا بتوانند مسئولیت رشد و پرورش بچه ها خود را به نحو مطلوب انجام دهند.