شهر هایی که کتابفروشی ندارند در اولویت تأسیس کتابشهر هستند - وبلاگ چراغ روشن

به گزارش وبلاگ چراغ روشن، مدیرعامل شرکت کتابشهر ایران ضمن اشاره به افتتاح فروشگاه هایی در استان های مختلف گفت: شهر ها و شهرستان هایی که کتابفروشی ندارند، برای ما در اولویت هستند. این کتابفروشی ها، پاتوق جدی خیلی از اهالی شهر شده است.

به گزارش گروه فرهنگی وبلاگ چراغ روشن، علی اسماعیلی از اردیبهشت 1398 به اسم مدیرعامل شرکت کتابشهر ایران انتخاب شد. وی که پیش از این، دبیری انجمن کتابفروشان جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی (خوشه) را در کارنامه خود دارد، در این مدت کوشش نموده با احیای کتابفروشی های تعطیل شده کتابشهر و افتتاح شعب تازه شبکه، فروش این مؤسسه را توسعه دهد. به روزرسانی طراحی فروشگاه ها و جذب نیروی انسانی مسلط به حوزه کتاب از دیگر تحولات کتابشهر در دوره مدیریت او بوده است. در ادامه در راستای افتتاح چند کتابشهر در سراسر کشور گفت وگوی مشروحی را با اسماعیلی درباره این مجموعه ها می خوانید.

* ضرورت ایجاد و تقویت پاتوق های فرهنگی و محتوایی سالم را برای جامعه در چه می دانید؟

مردم جامعه برای اینکه کارهایشان را پیگیری نمایند، احتیاج دارند با دوستان و همکارانشان قرار دیدار هایی بگذارند. طبیعتاً برای این قرار دیدار ها هم باید محلی باشد که بتواند احتیاجهای اولیه شان را رفع کند. این محل هرچه خدمات بیش تری ارائه بدهد، مخاطبان از آنجا استقبال بیش تری خواهند کرد.

این محل ها خدمات مختلفی را می توانند ارائه بدهند؛ از بحث تفریحی و فرهنگی گرفته تا فروش محصولات و خورد و خوراک. همه این ها می تواند مکانی را برای یک قرار مهیا کند.

یکی از این محل قرارها می تواند فروشگاه کتاب باشد. در این دوره، بیش ترِ کتابفروشی ها کافه دارند، محصولات فرهنگی هم می فروشند و به طور کلی، به یک هایپرمارکت برای فروش محصولات فرهنگی تبدیل شده اند. این فروشگاه ها علاوه بر فروش کتاب، فضایی تفریحی به خود گرفته اند تا مردم بیش تری به آنجا رجوع نمایند.

* شرایط کلی فروشگاه های کتاب جبهه فرهنگی انقلاب را نسبت به گذشته چگونه ارزیابی می کنید؟ هم به لحاظ کیفی و هم به لحاظ کمی.

الحمدلله شرایطشان روز به روز بهتر می گردد. سن و سال فعالیت این فروشگا ه ها زیاد نیست و شاید 15 سال از عمر این جریان بگذرد. این جریان هم جریانی نیست که با این مدلِ کتابفروشی خیلی سابقه داشته باشد. تولیداتی هم که در این سال ها صورت گرفته، متناسب با همین رویکرد و همین جریان بوده است. ضمن اینکه به لحاظ نشر و فروشگاه هم تابع این جریان بوده است. فروشگاه هایی هم بوده اند که جمع شده اند؛ ولی فروشگاه هایی که آغاز به کار کردند، به نسبت تعطیل شده ها بیش ترند. الحمدلله این فروشگاه ها هر سال رو به بهبودی و توسعه اند. حتی شهرستان ها فعالیت های خوبی را انجام داده اند؛ چون تولیدات بیش تر شده و یک فروشگاه می تواند اجناس بیش تری را تهیه کند.

در حال حاضر، زدن فروشگاه توجیه دارد. زمانی تولیدات ما در حوزه های مختلف فضای فرهنگی و گفتمان فرهنگی انقلاب، این قدر زیاد نبود که بگردد کتابفروشی زد؛ اما الان تولیداتمان، از ادبیات و رمان و شعر گرفته تا دیگر موضوعات، آن قدر زیاد است که بتوانیم کتابفروشی های کاملی را در شهرستان ها برپا کنیم.

* در سال های اخیر، شاهد این بوده ایم که در تهران، چه در مراکز فروش کتاب، مانند خیابان انقلاب و چه سایر منطقه ها تهران، فروشگاه های جبهه انقلاب به شکل های مختلفی در حال توسعه هستند. شما دلایل اصلی این رشد و توسعه را چه می دانید؟

اگر بخواهیم دلایل اصلی این رشد را آنالیز کنیم و به آن بپردازیم، یکی همین تولیداتی است که عرض کردم بیش تر شده است. دیگر علت تجربه ای است که در این فضا پیدا شده و دوستان ما در این سال ها راه اندازی و الگوسازی کردند و با استقبال مخاطب روبرو شدند. شرایط این فروشگاه ها طوری بوده است که از لحاظ مالی هم جواب گرفته اند. این باعث می گردد کسانی که به کتاب و حوزه فرهنگی انقلاب علاقه دارند، به سمت راه اندازی کتابفروشی حرکت نمایند.

زمانی کسانی که می خواستند وارد این حوزه شوند، ریسک این کار را بالا می دانستند و چون نمونه زیادی وجود نداشت، برآوردها خیلی دقیق استخراج نمی شد. الان این طور نیست. نمونه های زیادی وجود دارند که اطلاعات دقیقی ارائه می نمایند. سرمایه گذاران فرهنگی که دیدند این کار جواب می دهد، بیش تر شدند. سرمایه گذاران دولتی و خصوصی که دیدند این کار هم در عرصه مالی و هم فرهنگی توجیه دارد، به این حرکت روی آوردند.

علت دیگر اینکه کتابفروشی شأن و جایگاهی برای خود پیدا کرد. شاید سال های گذشته مانند الان، کتابفروشی شغلی جدی حساب نمی شد. یا کسانی که در فروشگاه کار می کردند، این کار را درآمدزا نمی دانستند؛ اما الان و با توجه به اینکه محصولات دیگری به جز کتاب به کتابفروشی ها اضافه و تبدیل به فضای عظیم هایپری شده، این مراکز مجذوب کننده تر شده اند.

* استقبال و توجه مردم در سایر استان ها از فروشگاه ها چگونه است؟

در شهرستان ها متفاوت بوده است. طبق موقعیت و فرایند و کیفیت کار فروشگاه، از آنجا استقبال شده است. در حال حاضر هم فروشگاه های زیادی داریم که در حال فعالیت هستند و حتی در مراکز استان ها هم نیستند. حتی در شهرهایی با جمعیت کم کار می نمایند. بعضاً کسانی هستند که در فروشگاه های غرفه مانند کار می نمایند و با نمایشگاه های سیّار فعالیت می نمایند تا در آینده ظرفیتش ایجاد گردد و بتوانند فروشگاه های جدی در شهرشان برپا نمایند. از این منظر هم روبه توسعه است. این جرات پیدا شده که دوستانی که علاقه دارند، به این سمت بروند.

* تجربه های گوناگونی وجود دارد که فعالیت های جهادی و خودجوش مردمی در عرصه کتاب، باعث ایجاد یک مرکز فرهنگی پویا در حوزه خود شده است. با توجه به اینکه شما با بسیاری از این فعالان ارتباط دارید، ارزیابی تان از این فعالیت ها چیست؟

بله. این کار از جنس کارهایی است که تا دغدغه و علاقه و توانمندی در فرد نباشد، به خاتمه نمی رسد. خیلی از کارهای فرهنگی همین طور است. حتی کارهای مالی هم همین روال را دارند؛ اما این کار سختی های زیادی دارد و فرد برای پیروزیت بیش تر، باید تحمل بیش تری داشته باشد. به همین علت، می طلبد که فرد علاقه و صبر داشته باشد تا بتواند کار را به خاتمه برساند. تجربه ای که ما در این کار داشتیم، این بود که با آدم های مختلف روبرو شدیم. دیدیم که هر چقدر این علاقه بیش تر باشد، پیروزیت او بیش تر بوده و در نتیجه، اثربخشی بیش تری داشته است.

* کتابشهر ایران در دوره مدیریت شما دچار تحولات زیادی شده است و این روزها شاهد تأسیس شعبه های مختلف آن در سراسر کشور هستیم. در این دوره چه کارهایی انجام دادید که منجر به این تحولات شده است؟

در این مدتی که در کتابشهر مشغول به فعالیت شده ایم، سعی کردیم از کتابفروشی های جبهه انقلاب و در مدل فروشگاه های زنجیره ای تعریفی ارائه کنیم. طراحی های مختلفی را برای فروشگاه هایی که کمی قدیمی شده بودند و فروشگاه های سازمان تبلیغات اسلامی که فعالیتشان احتیاج به به روزرسانی داشت، انجام دادیم؛ چه در بحث طراحی داخلی و دکوراسیون و چه در بحث نیروی انسانی. سعی کردیم روزآمد شوند و به یک فروشگاه فعال در شهرها و شهرستان ها تبدیل شوند. بخش جدی کار فروشگاه ها هم رویدادها و جلساتی است که داخل فروشگاه ها برگزار می گردد.

* در کتابشهر ایران چقدر به استان ها و منطقه ها فاقد پاتوق های فرهنگی توجه دارید؟ و این که آیا برنامه ای برای تأسیس فروشگاه در این منطقه ها دارید؟

توجه ویژه ای داریم به شهرستان ها و شهرهایی که کتابفروشی ندارند. این موضوع در اولویت قرار گرفته است. ابتدا هم با مکان هایی که سازمان تبلیغات در اختیار دارد، آغاز می کنیم. در مرحله بعد، وارد بحث نمایندگی می شویم. سعی می کنیم با توجه به استانداردهایی که برای فروشگاه هایمان در نظر گرفته ا یم، به شهرستان های مختلف و بچه هایی که علاقه مند هستند، نمایندگی بدهیم.

* در سال های اخیر، علاوه بر برندینگ فروشگاه، هویت سازی هم اهمیت زیادی برای پیروزیت و ادامه حیات فروشگاه های محصولات فرهنگی پیدا نموده و توجه به این موضوع هم بیش از گذشته است. به نظر شما این هویت سازی و هویتی که فروشگاه به مخاطب خود ارائه می نماید، چقدر اهمیت دارد؟

هرچند که در این سال ها فروشگاه های کتاب افزایش داشته اند، هنوز به عدد مطلوب نرسیده ایم. خیلی از شهرها و شهرستان ها هستند که هنوز کتابفروشی ندارند. احتیاج و تقاضا هم وجود دارد؛ ولی می طلبد که متناسب با همان شهر یا شهرستان، در متراژهای مختلف فروشگاه زده گردد. طبیعتاً یکی از ارکان به هم ریختگی فروشگاه ها بحث نیروی انسانی است و بعد، بحث ظرفیت مکانی. به هر حال برای آغاز کار، ظرفیت مکانی هم باید با شرایط فرهنگی متناسب باشد تا چرخ مالی فروشگاه بچرخد. فعلاً با شرایط کنونی که در بحث املاک تجاری داریم، یک کتابفروشی توان پرداخت اجاره مالی را ندارد. باید یک اجاره فرهنگی باشد تا راه اندازی کتابفروشی با چالش روبرو نگردد تا پس از گذشت چند سال، کتابفروش بتواند مبلغ اجاره واقعی را پرداخت کند. اگر این دو عامل که ما پیگیری می کنیم، فراهم شوند، فروشگاه های کتاب توسعه پیدا می نمایند و می توانیم در همه شهرها و شهرستان ها فروشگاه های شایسته داشته باشیم.

* فروشگاه های جبهه انقلاب را در این هویت سازی چقدر پیروز می دانید؟

جمع بندی نهایی ما این شد که به همین سبک فروشگاه زنجیره ای کار خودمان را ادامه بدهیم. یکی از کارنمودهایی که فروشگاه زنجیره ای دارد، این است که مخاطب به آن نام و هویتی که ایجاد شده، اعتماد پیدا می نماید. این برای مخاطب دل گرمی و آرامش ایجاد می نماید و می تواند با اعتماد بیش تری محصولات مدنظر خودش را انتخاب کند و به راحتی از بسته های مختلف فروشگاه استفاده کند.

در بحث ترویج کتاب باید هم افزایی کنیم. کتابفروشی های کتابشهر ایران باید در بحث ترویج و معرفی کتاب به صورت یک پارچه عمل نمایند. این کار منجر به ضریب دادن و اهمیت دادن به کتاب های شاخص می گردد که ضروری است بیش تر به این آن ها پرداخته گردد. این کار یکی از ابزارهایی است که به ترویج کتاب های شاخص یاری می نماید.

* از نظر شما فروشگاه ها تأمین نماینده احتیاج مردم کشور هستند یا احتیاجمند تأسیس فروشگاه های بیش تر به وسیله نیروهای انقلابی و جهادی هستیم؟

از زمانی که فروشگاه های فرهنگی جبهه انقلاب فعالیتشان را آغاز کردند، دیدیم که این احتیاج وجود دارد؛ یعنی مخاطبی که به گفتمان انقلاب اسلامی و حضرت آقا علاقه دارد و دغدغه مند است، این احساس احتیاج را داشت. این کاری که کتابفروشی و ویترین انجام می دهد، این است که به احتیاج بالقوه مخاطب می پردازد و باعث می گردد آن محصولی که احتیاج دارد، به دستش برسد. این یک چرخه است که از نویسنده و ناشر و توزیع آغاز می گردد و بعد به ویترین می رسد و تقویت می گردد. هر چقدر تقاضا بیش تر باشد و بیش تر پاسخ داده گردد، این چرخه فعال تر می گردد و رونق بیش تری می گیرد. کار ناشر هم توجیه پیدا می نماید و نویسنده به افزایش آثارش دل گرم می گردد.

فروشگاه های جبهه انقلاب هم در این مدت هزینه های زیادی پرداخت کردند تا به ثمر بنشیند و درست از آب دربیاید. هر کاری در آغاز با سختی هایی روبرو است؛ اما می بینیم که این پیروزیت حاصل شده و این مدل فروشگاه ها به صورت یک جریان و گفتمان جای خودشان را باز کردند. هما ن طور که می بینید، بخش زیادی از کتاب هایی که در کشور فروخته می گردد، از کتاب های جریان انقلاب هستند که بخش عمده فروش آن به وسیله کتابفروشی ها انجام می گردد.

کتابفروشی ها به جز عرضه محصولات فرهنگی و فروش کتاب، با مخاطبان هم ارتباط می گیرند. به هر حال، فروشنده کتاب خیلی در ترویج و فروش کتاب مؤثر است. این باعث شد که جوّ فرهنگی شهر هم تأثیر بپذیرد. این کتابفروشی ها، پاتوق جدی خیلی از اهالی شهر شده است. برای آن هایی که کتاب خوان هستند، بیش تر. خانواده ها هم که محصولاتی را برای فرزندانشان می خواهند، به این کتابفروشی ها مراجعه می نمایند. این هویت و این مدل جای خودش را باز نموده است و هر روز هم روبه توسعه و توسعه است.